De laatste twee maanden word ik vaak gebeld door adviesbureaus die bijvoorbeeld voor architecten, bouwprofessionals of particulieren de verplichte energieprestatie voor een Omgevingsvergunning, de zogenaamde BENG, in moeten vullen.
Ze hebben mijn boek Eenvoudig duurzaam bouwen gelezen en mijn bouwconcept herkend als een verstandig uitgangspunt voor energieneutraal en duurzaam bouwen. Maar als ze dat bouwconcept volgen én de verplichte energieprestatie van de overheid invullen, halen ze de BENG-eisen niet.
Wat is de BENG?
Voor alle nieuwbouw, zowel woningbouw als utiliteitsbouw, geldt dat de vergunningaanvragen vanaf 1 januari 2021 moeten voldoen aan de eisen voor Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG). Die eisen vloeien voort uit het Energieakkoord voor duurzame groei en uit de Europese Energy Performance of Buildings Directive (EPBD). De BENG is de vervanger van de EPC.
Wat is mijn bouwconcept?
Lees hier wat de zes duurzame keuzes zijn die leiden tot een energieneutrale woning zonder warmtepomp.
Wat is het probleem?
De praktijk van het invullen van de BENG, met de gegevens van mijn bouwconcept (dit geldt niet alleen met betrekking tot mijn bouwconcept natuurlijk, veel invullers ervaren dat!) is dat bijvoorbeeld de TOjuli niet gehaald wordt. Dit komt doordat de software bij houtskeletbouw erg ongunstig uitpakt wat betreft deze parameter. De software concludeert dat de houten woning te warm wordt.
[RVO: Er is een indicator voor verlaging van het risico op oververhitting genaamd: TOjuli (TOjuli). De grenswaarde per 1 januari 2021 voor de TOjuli-indicator is: 1,20.]
Hoe op te lossen?
De oplossing is om bij een houten woning:
- Dak overstekken toe te passen
- Zonwering op oost, west en zuid te bevestigen
- Cementdekvloeren leggen zowel op de begane grond als op de verdieping.
In 9 van de 10 gevallen lukt het met deze maatregelen om de BENG te halen.
BENG: zonder warmtepomp kun je niet voldoende koelen
Als je duurzaam wilt bouwen zonder warmtepomp, dan is het invullen van de BENG/MPG lastig. Dat komt o.a. omdat de software in de BENG uitgaat van behoefte aan koeling in de zomer. Deze koeling kan opgelost worden door de warmtepomp toe te passen volgens de software. Er zijn echter andere oplossingen: zie bovengenoemde opties.
Mogelijk wordt de software op enig moment aangepast, de ervaring met de EPC leert dat dit jaren duurt (of nooit gebeurd). Wat niet meewerkt: in het coalitieakkoord staat letterlijk dat de warmtepomp DE duurzame keuze is én is daarom met subsidie aan te schaffen vanaf 2022. De warmtepomp verkopers staan waarschijnlijk al weken te juichen in hun online vergaderkamers.
Er is bij de overheid blijkbaar geen interesse (of kennis) om zonder dure en complexe apparaten te bouwen. Zo jammer, dit geldt vooral voor woningbouwverenigingen die jaarlijks te maken krijgen met het onderhoud. De warmtepomp is overigens een uitstekend apparaat met een hoog rendement. Er kleven wel een paar nadelen aan: het is een complexe installatie voor inregeling, heeft hoge aanschafkosten, een beperkte levensduur (15 jaar) en terugkerend onderhoud.
Het is altijd verstandig om – zoals ik in mijn boek schrijf – de voor- en nadelen van alle duurzame keuzes af te wegen en uit te rekenen wat de energiebalans en de behoefte aan verwarming is per vertrek. Een duurzaam huis energienul krijgen kan met warmtepomp én ook vaak zonder warmtepomp. Het mag een persoonlijke keuze zijn die niet beïnvloed mag worden door softwaresystemen van de overheid.
MPG (Milieu Prestatie Gebouwen)
Voor de Omgevingsvergunning moet je ook een MPG invullen. Daar ontstaan ook vaak problemen. Bijvoorbeeld: als je meer dan pakweg 30 zonnepanelen invult, kun je niet voldoen aan de MPG-eis.
De tips die ik zelf krijg van ambtenaren is: zet minder zonnepanelen in de software, maak het kloppend, anders krijg je namelijk geen goedkeuring. Ja, dit is vreemd, je wilt graag energieneutraal en duurzaam bouwen. Je kiest bewust voor houtbouw zonder warmtepomp omdat het niet nodig is, want dat heb je goed uitgerekend. Of je woont liever in een low tech huis. Helemaal jouw keuze. Je hebt alles energietechnisch uitgerekend en dan krijg je het toch niet door het BENG en/of MPG-kanaal heen. Erg frustrerend.
Voorlopig zitten we dus met de BENG & MPG waar nog flink mee gebakkeleid gaat worden. Of de nieuwe minister De Jonge daar wat aan gaat doen? Gezien zijn disproportionele coronabeleid heb ik daar weinig vertrouwen in.
Vragen?
Heb je specifieke vragen over de BENG / MPG in combinatie met mijn bouwconcept, de energiebalansberekening of de berekening van het benodigde verwarmingsvermogen?
Bekijk de informatie op de website, lees mijn boek (leen in de bieb, koop bij BoekenGilde / Bol.com of bestel het ebook) of neem contact op met jouw specifieke vragen. Tips: ik heb ook tien video’s opgenomen en FAQ’s beantwoord.
TV
Mijn energieneutrale en duurzaam gebouwde woning op tv zien? Op 18 januari 2022 gaf ik samen met mijn partner Atty van de Brake in het tv-programma BinnensteBuiten een rondleiding.
Klik hier om (alleen) het item over mijn huis te zien.